Ophoging hoornwerk en/of verzwaring Grebbedijk?
Door Han Runhaar, september 2020
Begin dit jaar is door Gedeputeerde Staten van Gelderland het voorkeursalternatief voor de verzwaring van de Grebbedijk gepubliceerd. Onderdeel van het plan is dat de Grebbedijk niet wordt verzwaard in het deel dat direct aansluit op de Grebbeberg. In plaats daarvan wordt een deel van de oude Grebbelinie, het zogenaamde ‘hoornwerk’ opgehoogd en vrij gemaakt van begroeiing. In navolging van de Stichting Mooi Binnenveld, KNNV Wageningen en bewoners van de woonboten in de Grift hebben we in een inspraakreactie onze zorgen uitgesproken over de gevolgen die verhoging van het hoornwerk mogelijk zal hebben voor flora en fauna.
In de Nota voorkeursalternatief gebiedsontwikkeling Grebbedijk wordt de ophoging van het hoornwerk slechts summier omschreven en onderbouwd. Daar hebben we voor meer informatie contact gezocht met het projectbureau. Op 1 september hebben Sander van Opstal en ik van Lucy Afman en Michiel Nieuwenhuis van Waterschap Vallei en Veluwe op locatie een toelichting gekregen op het voorkeursalternatief voor de verzwaring van de Grebbedijk en de plannen voor het Hoornwerk. Ook twee leden van de KNNV-Wageningen waren daarbij aanwezig. Het was een zeer informatieve bijeenkomst, die meer duidelijkheid heeft gegeven over de plannen.
In bijgaande kaartje is met een getrokken rode lijn het buitendijkse deel van het ‘hoornwerk’ aangegeven. Dit hoornwerk is in 1785 aangelegd om de toegang naar Rhenen via de Grebbedijk te kunnen verdedigen. De bedoeling is om dit deel van het hoornwerk op te hogen tot een zelfde hoogte als de Grebbedijk. Doordat het opgehoogde hoornwerk fungeert als golfbreker zouden maatregelen aan achterliggende stuk Grebbedijk (ophogen, verbreding dijkvoet en aanbrengen deklaag van basalt of klei) achterwege kunnen blijven. Deze maatregelen zijn vooral nodig voor extreme situaties (met een verwachte herhalingstijd van deze combinatie van omstandigheden van ééns in de 30.000 jaar!) waarbij extreem hoogwater wordt gecombineerd met zware golfslag door zware storm. Omdat de kade langs de Grift (gestippeld aangegeven op kaartje) al bijna op dijkhoogte is én golfwerking vooral uit zuidwesten te verwachten is zal hier bijna geen verhoging nodig zijn. Het hoornwerk zal met 1 à 2 m zal moeten worden opgehoogd. Dat zal ten koste gaan van de aanwezige meidoornbegroeiing. Voordeel is wel in dit scenario de dijk (volgens voorlopige inzichten) niet verzwaard hoeft te worden. Dat betekent dat de hier aanwezige begroeiing met onder meer Kleine pimpernel, Zacht vetkruid en Tripmadam kan worden gespaard. Over de technische uitwerking en haalbaarheid van dit plan zijn nog veel onduidelijkheden. Afgesproken is dat we bij de verdere uitwerking van de plannen zullen worden betrokken. Bij die verdere uitwerking zal rekening worden gehouden met de functie van gebied als ecologische verbindingszone. Ons meedenken laat onverlet dat we aan einde altijd nog bezwaar kunnen maken als we vinden dat resulterende plan niet voldoet aan onze wensen.