NATURA 2000 GEBIED BINNENVELD AAN HET INFUUS?
Januari 2014, Han Runhaar.
Dinsdag 26 november jl. was er een informatieavond in Veenendaal, waar de provincies Utrecht en Gelderland een toelichting gaven op de plannen voor het Natura 2000 gebied het Binnenveld. Het Natura 2000 gebied omvat de natuurreservaten De Hellen en de Bennekomse Meent. In deze gebieden komen de laatste restanten trilveen en blauwgrasland voor die ooit grote delen van het Binnenveld hebben bedekt. De status van het gebied is zeer omstreden. De natuurgebieden zijn afhankelijk van de aanvoer van schoon kalkrijke grondwater. Door de lagere waterpeilen wordt het schone grondwater echter meren-deels afgevoerd naar de Grift. Vandaar dat een adviescommissie eerder concludeerde dat het gebied alleen duurzaam behouden kon worden als het Griftpeil met enkele deci-meters zou worden verhoogd.
Waterdrieblad, een soort die nog vrij veel voorkomt in het trilveen. Foto Han Runhaar.
In een convenant uit 2012 tussen de provincie Utrecht, Ouwehands Dierenpark, Utrechts Landschap en de gemeente Rhenen, naar aanleiding van de dreigende sluiting van de parkeerplaats van het dierenpark, was afgesproken dat de boeren weer ruim baan zouden krijgen in Utrechtse deel van het Binnenveld. Opzetten van het Griftpeil doorkruist deze plannen. Door opzetten van het Griftpeil zou geen landbouw meer mogelijk zou zijn in de laagste delen van het Binnenveld, grenzend aan de Grift. De gemeente Veenendaal was bovendien bang dat er door de hogere waterstanden natschade zou optreden in het aangrenzen-de industrieterrein en in de nieuwe woonwijk Veenendaal-oost. Dit was reden voor de gedeputeerde Krol van de provincie Utrecht om langs te gaan in Brussel, met het verzoek om het Binnenveld te schrappen van de lijst van Europees beschermde gebieden. Zoals de gedeputeerde op de informatieavond aangaf was dat helaas niet gelukt en ook een poging van de gedeputeerde van Dijk van de provincie Gelderland in Den Haag leverde niets op. Wat wel werd gehonoreerd was het verzoek van de provincie Utrecht om het voortouw te mogen nemen bij het opstellen van het beheerplan voor het Natura 2000 gebied. Daarmee verschafte de provincie Utrecht zich ruimte om een op-lossing te zoeken waarbij het Griftpeil niet omhoog zou moeten.
Op de informatieavond werd onthuld waaruit die oplossing gaat bestaan. Het plan is om grondwater uit een diepe bodemlaag te injecteren in een zandlaag direct onder natuurreservaten. Op die manier zou de waterdruk zodanig moeten worden verhoogd dat een deel van het grondwater weer zou kunnen doordringen in de reservaten zelf. Technisch lijkt het inderdaad mogelijk om op deze manier de grondwaterinvloed weer terug te krijgen in het gebied. Of het ook een duurzame oplossing is, is de vraag. Het is een erge dure en gekunstelde oplossing, waarbij het gebied de facto aan het infuus wordt gelegd. De kosten bedragen ca. € 2 miljoen, wat wel erg duur lijkt om een paar pachters in het laagste deel van het Binnenveld de gelegenheid te geven om optimaal te blijven boeren. Bovendien wordt jaarlijks 0,7 miljoen m3 water aan de ondergrond onttrokken, qua orde van grootte vergelijkbaar met de drinkwaterwinning van Veenendaal. En dat het Griftpeil niet omhoog gaat beperkt ook dat de mogelijkheden voor natuurontwikkeling aan de Gelderse kant van de Grift. Anders dan aan de Utrechtse kant, zijn in Gelderland conform de eerdere afspraken tussen rijk en provincie de gronden gelegen binnen de EHS wél aangekocht ten behoeve van natuurontwikkeling.
Trilveen in de Hel, met op de achtergrond de nieuwbouw van Veevendaal. Volgens de gemeente Veenendaal vormt het natuurreservaat een bedreiging voor wonen en werken in de gemeente. Foto Han Runhaar.
Al met al reden genoeg om niet erg blij te zijn met de gekozen oplossing. Maar bovenal is het een schoolvoorbeeld van wat er gebeurt wanneer de uitvoering van Europese ambities in de handen wordt gelegd van lokale bestuurders. Voor hen zijn een parkeerplaats bij een dierenpark en ontwikkelingsmogelijkheden voor lokale boeren nu eenmaal belangrijker zijn dan het behoud van planten en dieren die op Europese schaal in hun voortbestaan worden bedreigd…..
Han Runhaar