Informatieavond Kwintelooijen

Kwintelooijenconferentie succes

Uit de Rhenense Betuwse Courant van 23 december

Onlangs was er een bijeenkomst over Kwintelooijen om alle belanghebbenden weer op één lijn te krijgen. Het gaat hierbij om de inrichting van het natuurgebied voor recreatiedoeleinden en daarmee ook gelden te verwerven voor het behoud van het gebied.

Door Wim Laufer.

 

In februari van dit jaar, tijdens voorbereidend overleg, ondervond burgemeester Hans van der Pas zoveel weerstand van aanwonenden dat hij besloot het raadsvoorstel in te trekken en opnieuw te gaan onderhandelen. Daarvoor diende een eerder afgesloten convenant te worden opengebroken, waar Veenendaal, Rhenen, de provincie Utrecht en de landgoedeigenaren voor getekend hadden.

Onderdeel van die overeenkomst was dat de Oude Veensegrindweg als aan- en afvoerroute zou dienen voor de tweehonderdduizend recreanten die jaarlijks worden verwacht. Daarnaast was er een hotel gepland op het landgoed Prattenburg. Met name twee punten bleken onoverkoombare obstakels te zijn voor de aanwonenden en andere belanghebbenden. Van der Pas stelde begin dit jaar vast dat er meer inspraak nodig was en kondigde de conferentie aan. Het convenant werd opengebroken en met de aanstelling van een onafhankelijke procesleider, Peer Verkuijlen, werden gesprekken gepland met alle partijen. Tijdens de conferentie werd een uitvoeringsagenda gepresenteerd van activiteiten, waarvan het resultaat een breed gedragen inrichting van het gebied moet zijn. Alle aanwezigen konden nog commentaar leveren op de plannen. Voor een van de eerdere heikele punten, de locatie van het hotel lijkt een oplossing voorhanden. Als mogelijk nieuwe locatie wordt nu het voormalige Jeugdherbergterrein (Stayokay) in Elst aangewezen. Van der Pas gaf aan dat hierover nog met lokale belanghebbenden moet worden gesproken. De uitvoeringsagenda is geaccordeerd door alle partijen en een gebiedsraad is ingesteld. Deze raad adviseert over de te volgen procedures en te maken keuzes. Bij alle partijen heerst nu de gedachte dat dit de juiste vorm van samenwerking is. De provincie is bereid het standpunt over een aan- en afvoerroute opnieuw te bekijken.

 

Komen de grote grazers’ terug op Kwintelooijen?

Een voorlichtingsbijeenkomst over de toekomst voor dit natuur- en recreatiegebied

Willy Hoorn, 25-11-2015

 

Op 25 november organiseerde de WMR een voorlichtingsbijeenkomst over de toekomst van het natuurgebied Kwintelooijen. Tijdens de bijeenkomst werd een presentatie gegeven over het ontstaan van het natuurgebied in de voormalige zandgroeve en het huidige beheer daarop met aansluitend een discussie tussen een aantal panelleden en de zaal over de toekomst van het gebied. Dat is nodig omdat het Recreatieschap dat het gebied beheert, in 2017 ophoudt te bestaan waardoor het toekomstige onderhoud en beheer op een andere wijze zeker gesteld moet worden, wil het gebied zijn aanzienlijke natuurwaarden in combinatie met recreatiemogelijkheden behouden en versterken.

Hieronder staat het verslag van deze bijeenkomst waarvoor een flink aantal (ca. 60 personen) betrokkenen bij en belangstellenden in het gebied waren gekomen naar de plaats van de bijeenkomst in de ‘Drie Zussen’ op de grens tussen Rhenen en Veenendaal.    

 

Inleiding door Han Runhaar

De opbouw van de inleiding door Han Runhaar was ingenieus. Hij begon met de ontstaansgeschiedenis van Kwintelooijen tijdens de voorlaatste IJstijd ongeveer 150.000 jaar geleden tot het gebruik van het gebied tot ca. 1980 als zandgroeve. Daarna volgde het plan in 1985 om hier een golfbaan aan te leggen. Daardoor dreigde de recreatie en openstelling voor het grote publiek in gevaar te komen. Dit voorstel tot gebruik en privatisering leidde tot de grote actie “Kwintelooijen Open”. Met ‘Open’ werd toen in overdrachtelijke zin bedoeld: ‘Opengesteld’. Anno 2015 is dezelfde slogan van toepassing, maar dan letterlijk: het open en gevarieerde landschap dreigt verloren te gaan door slecht onderhoud en het wegbezuinigen van de Schotse Hooglanders, die als grote grazers zorgden voor natuurlijk onderhoud. Hellingen en heide worden overwoekerd door bomen en struiken. Met als gevolg: risico van verlies van biotopen voor zeldzame flora en faunasoorten en verlies van biodiversiteit.

Dat de biodiversiteit zeer groot is, bleek uit een inventarisatie door de KNNV in 2006. Daaruit bleek dat het gebied maar liefst 57 rode lijst soorten herbergt. Dat is een zeer groot aantal in vergelijking met andere natuurgebieden.

 

Vrijwilligers Natuurwerkgroep Kwintelooijen

Han vervolgde zijn presentatie met te vertellen dat sinds 2011 een Natuurwerkgroep actief is in het gebied die probeert het dichtgroeien met bomen en struikgewas te voorkomen en daarmee de grote verscheidenheid in het landschap en soorten te behouden. De werkgroep is een samenwerkingsverband tussen de WMR en IVN Veenendaal – Rhenen. Toen Han het vrijwillig onderhoudswerk door de Natuurwerkgroep toelichtte, met name de ontoereikendheid van helpende handen, maakte hij een bruggetje naar een verrassende oproep voor nieuwe vrijwilligers: “Vrijwilligers gezocht: 365 dagen per jaar beschikbaar die ook in eigen onderhoud kunnen voorzien”. Bij het vertoon van een foto van een grazende Schotse hooglander bleek welk soort vrijwilliger hij op het oog heeft! Grote hilariteit en algemene bijval was het gevolg. Han hield vervolgens een warm pleidooi voor terugkeer van de grote grazers en herstel van het wildraster. Bovendien werkt de aanwezigheid van deze grote dieren met hoorns afschrikwekkend en dus preventief tegen eigenaren van loslopende honden. Honden, die misschien onbedoeld, zorgen voor onrust en vernieling van leefgebieden van zeldzame flora en fauna. Met deze grote dieren als toezichthouders worden de kosten voor een BOA bespaard.

Paneldiscussie

Na het betoog van Han volgde een paneldiscussie met vragen uit het publiek onder de kundige leiding van Johan Bouma. Het panel bestond uit burgemeester Hans van der Pas (ook lid van het Dagelijks Bestuur van het Recreatieschap), Peer Verkuijlen (procesmanager gesprekken met belanghebbenden bij Kwintelooijen), André van Es (bewoner Rhenendael en oprichter van de Vereniging Vrienden van Kwintelooijen), Bert de Ruiter (lid van IVN en oud-voorzitter) en Han Runhaar (plaatsvervangend voorzitter WMR).

 

Kwintelooijen Conferentie 10 december 2015

De panelleden Hans van der Pas en Peer Verkuijlen konden zich maar beperkt uitspreken i.v.m. de aanstaande grote Kwintelooijen Conferentie op 10 december in Ouwehand. Tijdens deze conferentie worden de resultaten van de gesprekken van Peer Verkuijlen met betrokken partijen bekend gemaakt. Waarschijnlijk zullen dan ook conclusies getrokken worden met voorstellen voor een nieuwe vorm van beheer van Kwintelooijen.

 

Opheffing van het Recreatieschap

Nieuw beheer is nodig omdat de huidige beheerder, het Recreatieschap, in 2018 stopt met haar beheerstaken voor drie gebieden in Rhenen (Kwintelooijen, passantenhaven en trimbaan Stadsbossen). Het Recreatieschap is een gemeenschappelijke regeling van gemeenten in Utrecht. Alle gemeenten leveren hieraan per inwoner een jaarlijkse financiële bijdrage. Voor Rhenen is dit € 35.000, voor Veenendaal € 120.000. Feitelijk is het vertrek van het Recreatieschap uit ZO-Utrecht een bezuinigingsmaatregel van de deelnemende gemeenten. Overigens was Rhenen tegenstander van opheffing van het Recreatieschap.

 

Bestemmingen op Kwintelooijen

Planologisch liggen op het gebied Kwintelooijen twee bestemmingen. Het gedeelte vanaf de ingang t/m motorcrossbaan van de MACRO heeft bestemming Dagrecreatie. Het gedeelte rond de waterplassen heeft bestemming Natuur. Hiermee is de combinatie van natuur en recreatie ook formeel vastgelegd.

 

Standpunten panelleden

Burgemeester van der Pas vertelde te streven naar een balans tussen recreatie – natuurontwikkeling en beheer. Maar het zal lastig worden. Hij sprak twee keer over een ‘Houdini-act’. Als voorschot noemde hij de vorming van een gebiedscommissie om afspraken na te komen. Op dit moment is de burgemeester nog lid van het Dagelijks Bestuur van het Recreatieschap en hij kan een belangrijke rol spelen als het gaat om de overdracht en staat van onderhoud van de beheergebieden in Rhenen. Maar de eindbeslissing over de toekomst van Kwintelooijen ligt straks in handen van de gemeenteraad Rhenen en Provinciale Staten Utrecht.

Voor Peter Verkuijlen is, na zijn inventarisatie van opvattingen belanghebbenden, de vraag: “Hoe kunnen we samen optrekken?”. Maar ook: “Geef aan wat nodig is om openheid van het gebied te behouden? Wat zijn de ambities voor de toekomst?” En er moet ook rekening gehouden worden met eerdere afspraken, zoals het Convenant tussen Prattenburg, colleges van de gemeenten Rhenen en Veenendaal en GS provincie Utrecht. “Het gaat ook om een betrouwbare overheid”.

André van Es: ‘de Vereniging Vrienden van Kwintelooijen’ wil contacten leggen en fondsen werven voor projecten op Kwintelooijen, bijv. via het Wereld Natuurfonds, de Postcodeloterij.

Bert de Ruiter vindt de combinatie van natuur en recreatie prachtig. Maar het is nodig om een balans te vinden tussen recreatiedruk en waardevolle natuur”

Han Runhaar stelde vast: “Iedereen is het eens over natuurbehoud. Maar wie zal dit betalen?”

Over geld en financiering kon op deze avond nog niet gesproken worden. Wel over kansen, doelen en verschillende scenario’s.

 

Discussievragen en scenario’s uit het publiek:

• Woordvoerder mountainbikes en n.a.v. de mountainbikeroutes benadrukte dat ook mountainbikers genieten van de omgeving en bereid zijn hiervoor iets te doen. Zij betalen nu jaarlijks per lid € 7,50 voor onderhoud paden en zouden ook bereid zijn de handen uit de mouwen te steken bij het natuuronderhoud door de Natuurwerkgroep Kwintelooijen.
• Betaald parkeren? €2,00 per auto. Reactie burgemeester: dan moet je ook zorgen voor goede ontsluiting en parkeervoorzieningen.
• Navolging van actie Staatsbosbeheer: koop of sponsor een Schotse Hooglander! Reactie: goed idee.
• Waarom niet samenwerken met Utrechts Landschap? Het UL heeft ervaring met grote grazers in Blauwe Kamer en Plantage Willem III. Reactie: goed idee.
• Wat kan de recent opgerichte Vereniging Vrienden van Kwintelooijen doen? Reactie: fondsen werven.
• Een informatiepunt of bezoekerscentrum met voorlichting over het gebied? Reactie: IVN is groot voorstander van een bezoekerscafé.

• Kunnen ook andere grazers ingezet worden? Bijv. Exmoor pony’s? Een oerras. http://www.aalsbeek.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=96&Itemid=238 of Galloways? Of schapen? Reactie: schapen zijn kleine grazers en dat is onvoldoende om bebossing en opslag van struiken tegen te gaan.

• Verkopen van vlees bij overpopulatie van grote grazers. Reactie: UL en Staatsbosbeheer bieden ook vlees aan. Reactie Peter Verkuijlen: betrek ook gesprekspartner LTO erbij als het om vleesproductie gaat.
• Er is nog steeds een formeel Beheerplan Kwintelooijen. Hoe zit het met de uitvoering door het Recreatieschap? Reactie burgemeester: punt voor DB van het Recreatieschap.

Dank en conclusie

Voorzitter Roel van de Weg (op de foto zichtbaar achter Han) dankte publiek en er werden pakketten met streekproducten uitgereikt aan de inleider, panelleden en discussieleider Johan Bouma.

Deze bijeenkomst over natuur en natuurbehoud in samenhang met het recreatieve gebruik was succesvol: het gaf uitstekende voorlichting over de bijzondere natuurwaarden van het gebied; er was een goede opkomst en de bijeenkomst vond plaats op een gunstig moment, drie weken voor de Kwintelooijen Conferentie op 10 december. En er zijn goede ideeën en scenario’s uit voort gekomen die verder besproken en uitgewerkt moeten worden.

 

Willy Hoorn

 Klik hier voor de presentatie van Han Runhaar

 

 

Uitnodiging informatieavond Kwintelooijen door WMR

Door de WMR wordt woensdag 25 november 2015 een informatieavond gehouden over het beheer van Kwintelooijen. Daarvoor willen wij u, als donateur, van harte uitnodigingen.

Wij maken ons grote zorgen over het voortbestaan van deze unieke locatie. De natuur lijdt onder de huidige bezuinigingen, dat geldt ook voor het unieke natuurterrein Kwintelooijen. Om te voorkomen dat het gebied helemaal dichtgroeit met bomen en bedreigde dieren- en plantensoorten uitsterven, heeft de WMR samen met het IVN Veenendaal-Rhenen het initiatief genomen voor de oprichting van een natuurwerkgroep. Nu het recreatieschap ophoudt te bestaan worden er diverse initiatieven ontwikkelt, niet altijd even gunstig voor de natuur. Wij willen graag met betrokkenen praten hoe men de toekomst ziet voor dit unieke gebied.

Tijdens een presentatie zal getoond worden waarom natuurbeheer zo belangrijk is en welke resultaten de natuurwerkgroep sinds de oprichting in 2011 heeft bereikt. Daarnaast geven we een overzicht van nieuwe ontwikkelingen rond Kwintelooijen, zoals de mogelijke oprichting van een stichting ‘Vrienden van Kwintelooijen’ en de Kwintelooijenconferentie die later dit jaar zal worden georganiseerd door de gemeente Rhenen.

De informatieavond wordt gehouden in ‘3 Zussen’, Kerkewijk zuid 115, 3911 SC  Rhenen. U bent van harte welkom vanaf 19.30 uur. Wij starten met een tweetal presentaties over de betekenis van Kwintelooijen voor natuur en recreatie en het werk van de Natuurwerkgroep Kwintelooijen. Aansluitend gaan we met de aanwezigen en met genodigden in gesprek over de toekomst van Kwintelooijen. We sluiten af met een borrel.