Kap bomen aan de Achterbergsestraatweg

Door: Gerard Vernooij, februari 2024

We hebben de beroepszaak tegen de kap van 8 grote bomen aan de Achterbergstraatweg verloren. Conifeer, sierkers en zwarte berk aan en op de begraafplaats, en 2 valse christusdoorns en 3 Amerikaanse eiken aan de straat mogen gekapt worden.

De rechtbank stelt dat de Gemeente zich aan haar bomenbeleid heeft gehouden bij het zichzelf toekennen van een omgevingsvergunning  voor  kap van deze oudere bomen. De Gemeente heeft belangen tegen elkaar afgewogen en het maatschappelijke belang voor laten gaan op het duurzaam behoud van de bomen. We hebben het dan over herinrichting van de toegang naar de begraafplaats, aanleg van parkeerplaatsen, aanpassing  van de 30 km-weg en aanpassingen aan het riool. De geleverde boomdeskundige analyses van de  staat van de bomen zou voldoende zijn.

De WMR heeft gesteld dat de Gemeente onvoldoende de noodzaak van kap – en (on)mogelijkheden van behoud van de bomen motiveert. Hierop verzochten wij om de uitvoering van een bomen-effect-analyse (BEA) -zoals deze Gemeente elders wel uitvoert- om zodoende  de bomen grondig en deskundig op hun conditie en levensverwachting in te kunnen schatten, en aanwijzingen voor een verantwoorde aanpak van de werkzaamheden in het belang van de bomen mee te geven, zoals door het wegzuigen van grond .

Met name hebben we ons ingezet voor het behoud van de 3 Amerikaanse eiken op het hoogste punt van de straat, van rond 70 j oud met doorsnedes van 72, 80 en 60 cm. Ze zijn niet alleen beeldbepalend en met hun natuurwaarde en landschappelijke waarde van belang, maar zijn ook nog eens onderdeel van een in het bomenbeleid aangewezen  bomenstructuur die beschermd moet worden. Ook de gemeentelijke groenbeleidsvisie van 2023 wil oude bomen beschermen vanuit het oogpunt van stimulering van behoud van groen, de klimaatadaptatie en biodiversiteitsbescherming. Toch acht de Gemeente kap nodig vanwege een zwaarder maatschappelijk belang boven groenbehoud.

We vinden het  uitgevoerde onderzoek aan de bomen te beperkt en oppervlakkig.
Amerikaanse eiken staan bekend om hun veerkracht, en doen het nu eenmaal goed op deze zandgrond mits er ook goed met de wortelvoet en bodem wordt omgegaan, ze lijden onder kleine boomspiegels en verkeersdruk, zoeken er nu voeding en houvast met opdruk van de stoep.  De bio-diversiteitswaarde zou beperkt zijn volgens de Gemeente, en dat geldt weten we voor het insecten leven maar tegelijk is de oude Am. eik wel weer zeer geliefd bij vleermuizen…dat zien we bijvoorbeeld op de Kwintelooijen. De compensatie door nieuwe aanplant van bomen waaronder vijf beuken -die pas met 80 jaar volwassen zullen zijn, als ze die kans krijgen- is volgens ons een laatste middel. Hoeveel jaar zouden deze bomen nog mee kunnen met welke verzorging? Hoe ernstig is de schimmelaantasting werkelijk? We hebben verwezen naar een gelijke kwestie in Nijmegen waar de Amerikaanse eiken konden worden gehandhaafd.

De bomenstichting heeft juridisch meegedacht in deze beroepszaak en concludeert na de uitspraak dat we een deskundige tegenanalyse hadden kunnen indienen. De Gemeente heeft zichzelf in het bomenbeleid  niet verplicht om een BEA uit te voeren als deskundig advies.
We kunnen de Gemeente voorleggen dat er voortaan altijd een BEA zal worden uitgevoerd wanneer deskundig advies rond kap van bomen nodig is. Nu werd in de rechtszaal door de Gemeente aangegeven dat het kostbaar en in dit geval onnodig was, “…want we kennen de wortels…”.

De bomen staan in de weg, vanwege leidingen, werkzaamheden in de bodem voor het riool, vanwege het verkeer, en letterlijk voor aan te leggen parkeervakken. De herinrichting van de straat is niet aanvechtbaar bleek bij ons bezwaarschrift tegen deze herinrichting bij begraafplaats en van de straat, de Gemeente mag zijn eigen plan trekken. Buurtbewoners zijn eerder geïnformeerd maar kunnen niet in bezwaar gaan. De Gemeente wil andere bomen in de straat en verder van de weg.

Amerikaanse eiken zit het niet mee, terwijl ze in deze omgeving juist zoveel zijn aangeplant om hun groeikracht en geschiktheid voor deze schrale bodem. Overal gaan ze voor de bijl, in het bos en aan de weg. Het Utrechts Landschap kapt er momenteel vol overtuiging bleek bij een speciale rondleiding met de WMR: meer dan 90 in een machtige singel van eiken en beuken op de Remmerdense heide, om zodoende licht en ruimte voor meer heide te maken en verder uitzaaien tegen te gaan. Monumentale bomenrij, juist oudere bomen krijgen hun meerwaarde voor natuur en klimaat, en ook voor onze natuurbeleving, maar het maatschappelijk belang of hier het bevoordelen van andere flora en habitats gaat nu voor op de beperkte waarde van deze exoten. En ook hier zal gecompenseerd worden met bosaanleg binnen 3 jaar, maar klimaatadaptatie en biodiversiteit vragen juist nu om handelen horen en lezen we steeds.